شتاب تورم کاهش یافت

گروه بازار پول - تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد نرخ تورم (میانگین) در ادامه روند صعودی خود به رقم 0/39 درصدی در مردادماه سال‌جاری رسیده‌است.
نرخ تورم میانگین از مردادماه سال 1389 تاکنون در حال افزایش بوده است. این در حالی است که نرخ تورم نقطه به نقطه که روند نزولی خود را پس از خردادماه سال‌جاری آغاز کرده‌ بود، در مردادماه به سطح 1/43 درصد کاهش یافته‌است. همچنین نرخ تورم ماهانه نیز در مردادماه به یکی از کمترین سطوح خود در دو تا سه سال گذشته رسیده و رقم 2/1 درصدی را ثبت کرده است که کمترین نرخ تورم ماهانه در 14‌ماه گذشته محسوب می‌شود.
روند کاهشی تورم نقطه‌به‌نقطه
آمارهای منتشر شده در خصوص روند رشد قیمت‌ها در اقتصاد کشور، حاکی از این است که نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در مردادماه سال‌جاری به 1/43 درصد رسیده است که بیانگر این است که متوسط قیمت‌ کالاها و خدمات مصرفی در کشور در مرداد 1392 در مقایسه با مرداد 1391، در حدود 1/43 درصد بیشتر بوده‌است. کارشناسان می‌گویند، نرخ تورم نقطه به نقطه، نرخی است که برای مردم «ملموس‌تر» از نرخ تورم میانگین است، اگرچه معمولا در اظهارات رسمی وقتی از نرخ تورم سخن گفته می‌شود، معمولا نرخ تورم میانگین یا متوسط مدنظر است. رسیدن نرخ تورم نقطه‌ای به 1/43 درصد در مردادماه، حاکی از تداوم روند کاهشی در نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه است که پس از رسیدن این نرخ به نقطه اوج خود در خرداد ماه، آغاز شد. پس از اینکه نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه‌ با جهشی قابل ملاحظه در خرداد‌ماه روبه‌رو شد و از نرخ 7/41 درصدی اردیبهشت به 1/45 درصد در خرداد رسید، در دو‌ماه بعدی این نرخ روندی نزولی در پیش گرفته و به 0/44 درصد در تیرماه و 1/43 درصد در مردادماه رسیده‌است. انتظار می‌رود در صورتی که نرخ تورم ماهانه در ماه‌های پیش رو نیز در همین حدود باقی بماند، روند کاهشی نرخ تورم نقطه به نقطه در ماه‌های آینده نیز حفظ شود.
تورم میانگین در آستانه 40 درصد
روند کاهشی در نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در حالی است که نرخ تورم میانگین، همچنان به روند صعودی خود که از مردادماه سال 1389 آغاز شد، ادامه می‌دهد و به رقم 0/39 درصدی در مردادماه سال‌جاری رسیده‌است. نرخ تورم میانگین در مردادماه سال 1389 معادل 8/8 درصد بود که در پایان سال 1389 به رقم 4/12 درصد رسید، در پایان سال بعد؛ یعنی سال 1390 رقم 5/21 درصدی را ثبت کرده بود و در پایان سال 1391 نیز تا حدود 5/30 درصد بالا رفته بود. به عبارت دیگر، در هفت‌ماه پایانی سال 1389، در حدود 6/3 درصد بر نرخ تورم میانگین افزوده شد، در دوازده‌ماه 1390 در حدود 1/9 درصد نرخ تورم میانگین بالا رفت و در دوازده‌ماه سال 1391 نیز، نرخ تورم میانگین به میزان 9 درصد افزایش را به خود دید، اما در پنج‌ماه ابتدایی سال 1392، در حدود 5/8 درصد بر نرخ تورم میانگین افزوده شده که نشان می‌دهد نیمه ابتدایی سال 1392، همزمان با آخرین ماه‌های دولت احمدی‌نژاد، دوره‌ شتاب گرفتن نرخ تورم میانگین بوده‌است.
علاوه بر این با توجه به روند اخیر، به نظر می‌رسد نرخ تورم میانگین در شهریورماه برای نخستین بار در 18 سال اخیر (ازسال 1374 به بعد) از آستانه 40 درصد عبور کند.
نرخ تورم میانگین، از مقایسه متوسط قیمت‌ها در دوازده‌ماه منتهی به یک‌ماه (که نرخ برای آن محاسبه می‌شود)، با متوسط قیمت‌ها در دوازده‌ماه منتهی به آن ‌ماه در سال قبل محاسبه می‌شود. به عنوان مثال وقتی گفته می‌شود نرخ تورم میانگین در مردادماه سال 1392 به میزان 0/39 درصد بوده است، به این معنا است که متوسط قیمت‌ها از شهریور 1391 تا مرداد 1392، در حدود 0/39 درصد بالاتر از متوسط قیمت‌ها از شهریور 1390 تا مرداد 1391 بوده ‌است.
کارشناسان می‌گویند به دلیل همین نحوه محاسبه نرخ تورم میانگین است که این نرخ، در مقابل تغییرات سریع قیمتی، واکنشی به نسبت تدریجی از خود نشان می‌دهد؛ یعنی به دلیل اینکه در محاسبه آن از ارقام قیمتی 24‌ماه گذشته استفاده می‌شود، زمانی که در یک‌ماه به طور ناگهانی نرخ رشد قیمت‌ها افزایش یا کاهش زیادی به خود ببیند، این تغییرات به سرعت در نرخ تورم ماهانه و تا حدی نقطه‌به‌نقطه منعکس می‌شود، اما زمان نسبتا طولانی‌تری می‌خواهد تا تورم میانگین این تغییرات را در خود نشان دهد.
کمترین تورم ماهانه 14‌ماه اخیر
گزارش منتشر شده نشان می‌دهد میزان شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) در مردادماه سال‌جاری به عدد 7/173 رسیده است. مقایسه این عدد با شاخص تیرماه که معادل 7/171 بود؛ حاکی از رشد 2/1 درصدی شاخص قیمت مصرف‌کننده در مردادماه است که معادل با «تورم ماهانه 2/1 درصدی در مرداد» است. بر اساس اطلاعات مربوط به ماه‌های پیش، پس از خرداد‌ماه سال 1391 (با نرخ تورم 0/1 درصدی)، این نرخ کمترین تورم ماهانه در ماه‌های اخیر و به عبارت دیگر کمترین نرخ تورم در 14‌ ماه گذشته بوده‌است.
این موضوع می‌تواند به عنوان ادامه روند کنترلی تورم فرض شود که به نظر می‌رسید پس از رکورد زدن تورم ماهانه در بهمن سال گذشته، به طور تدریجی و با وقوع نوسان‌هایی، دنبال شد.
بر اساس اطلاعات قبلی، نرخ تورم ماهانه در بهمن‌ماه سال گذشته معادل 3/5 درصد، در اسفندماه معادل 9/3 درصد، در فروردین‌ماه سال‌جاری معادل 0/3 درصد، در اردیبهشت‌ماه معادل 0/2 درصد، در خرداد‌ماه با یک افزایش به میزان 4/3 درصد و در تیرماه به 4/1 درصد رسیده بود که رسیدن نرخ تورم ماهانه به 2/1 درصد در مردادماه، روند نزولی شش ماهه قبلی را (البته به جز مورد استثنای خرداد)، تداوم بخشیده است. گفته می‌شود تغییرات در روند قیمت‌ها، ابتدا در تورم ماهانه، در مرحله بعدی در تورم نقطه‌به‌نقطه و در نهایت در تورم میانگین منعکس می‌شود؛ یعنی با تداوم چندماهه نزول تورم ماهانه، می‌توان روند کاهشی تورم نقطه‌به‌نقطه و پس از آن تورم میانگین را در ماه‌های بعدی انتظار داشت.